မြန္ဂို အင္ပါယာ

မြန္ဂို အင္ပါယာ သည္ ေအဒီ ( 13 ) ရာစု မွ ( 14 ) ရာစု အတြင္း တည္ရွိခဲ႔ေသာ ၾကီးမားက်ယ္ၿပန္႔ ေသာ အင္ပါယာၾကီး တစ္ခု ၿဖစ္သည္။ မြန္ဂို အင္ပါယာသည္
အာရွ အလယ္ပိုင္း ေဒသမွ အစၿပဳကာ ကိုးရီးယားကၽြန္းဆြယ္ မွ အေရွ႔ ဥေ၇ာပ အထိ က်ယ္ၿပန္႔ကာ ေၿမာက္ဘက္တြင္ ဆိုက္ေဗးရီးယား ၊ ေတာင္ ဘက္တြင္ အေရွ႔ေတာင္ အာရွ ၊ ေတာင္အာရွ ႏွင္႔ အေရွ႔အလယ္ပိုင္း ေဒသ မ်ားပါ၀င္သည္။ အလ်ား မိုင္ ( 6000 ) ခန္႔ ရွိၿပီး ဧရိယာအားၿဖင္႔ စတုရန္းမုိင္ေပါင္း ( 12.741 ) သန္းခန္႔ ရွိၿပီး လူဦးေရ အားၿဖင္႔ သန္း ( 100 ) ေက်ာ္ ခန္႔ ရွိခဲ႔သည္။ ထို ဧရိယာသည္ ကမၻာ႔ေၿမ စုစုေပါင္း ဧရိယာဧ။္ ( 22 ) ရာခိုင္ႏႈန္းခန္႔ ရွိသည္ ၿဖစ္ရာ ကမၻာ႔ သမိုင္းတြင္ အၾကီးမားဆံုး အင္ပါယာၾကီး ၿဖစ္ခဲ႔သည္။

                                    ဂ်န္ဂစ္ခန္ အား အေရွ႔တိုင္း လက္ရာၿဖင္႔ ေရးဆြဲထားေသာ ပံုတူူ

မြန္ဂို အင္ပါယာသည္ မြန္ဂိုေခါင္းေဆာင္ ဂ်န္ဂစ္ခန္ ဧ။္ ဦးေဆာင္မႈ ေအာက္တြင္ မြန္ဂိုလူမ်ဳိးစုမ်ား ႏွင္႔ တာခစ္ လူမ်ဳိးစု မ်ားသည္ ယေန႔ မြန္ဂိုလီးယား ေဒသတြင္ စုေပါင္းစည္းလံုးလာၿပီး ( 1206 ) ခုႏွစ္ တြင္ မြန္ဂို အင္ပါယာ အၿဖစ္ စတင္ထူေထာင္ ခဲ႔ၾကသည္။ 

                                                မြန္ဂို အင္ပါယာ ၾကီးမားက်ယ္ၿပန္႔ တည္ရွိခဲ႔ပံု

ဂ်န္ဂစ္ခန္ ႏွင္႔ ၄င္းေနာက္ မ်ဳိးဆက္မ်ားသည္ မြန္ဂိုတပ္သားမ်ားကို အရပ္မ်က္ႏွာ အဘက္ဘက္ သို႔ ေစလႊတ္တိုက္ခုိက္ခဲ႔ၾကကာ နယ္ေၿမမ်ားကို သိမ္းပိုက္ခဲ႔ေသာေၾကာင္႔ မြန္ဂိုအင္ပါယာသည္ အရွိန္ အဟုန္ၿဖင္႔ ၾကီးထြားလာ ခဲ႔ေလသည္။ မြန္ဂိုအင္ပါယာ လက္ထက္တြင္ အေရွ႔ ႏွင္႔ အေနာက္ (သို႔ ) ဥေရာပ ႏွင္႔ အာရွ ေပါင္းစည္း မိၿပီး ကုန္စည္ ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္ေရး ၊ နည္းပညာရပ္ အသစ္ မ်ား ၊ ေတြးေခၚမႈဆိုင္ရာ သေဘာတရား အသစ္မ်ားကို ၿဖန္႔ၿဖဴးဖလွယ္ ႏိုင္ခဲ႔ၾကၿပီး ေအာင္ၿမင္ ေပါင္းမ်ားစြာကို ပိုင္ဆိုင္ ႏိုင္ခဲ႔ၾကေလသည္။

( 1260 ) ခုႏွစ္တြင္ ကူဗလိုင္ခန္ ႏွင္႔ အရိဘိုကဲ ညီအစ္ကို ႏွစ္ဦး ထီးနန္းဆက္ခံ ႏိုင္ေရး အားၿပိဳင္ ၾကရာ ေသြးကြဲမႈမ်ား ရွိလာခဲ႔သည္။ ကူဗလိုင္ခန္ က ေအာင္ၿမင္စြာ နန္းတက္ႏိုင္ခဲ႔ၿပီး ယြမ္မင္းဆက္ ကို စတင္ ထူေထာင္ခဲ႔ေလသည္။ သို႔ေသာ္ ေသြးကြဲမႈမ်ားကို အဆံုးမသတ္ႏိုင္ခဲ႔ေသာေၾကာင္႔ ကူဗလိုင္ခန္ ကြယ္လြန္ၿပီးေနာက္ မြန္ဂိုအင္ပါယာၾကီးသည္ နယ္ေၿမ ( 4 ) ခု ကြဲထြက္ သြားေလသည္။ ( 1368 ) ခုႏွစ္တြင္ ဟန္ တရုတ္လူမ်ဳိး က်ဴးယြမ္က်န္း က ယြမ္မင္းဆက္ကို တြန္းလွန္ကာ မင္ မင္းဆက္ ကို ထူေထာင္လုိက္ခ်ိန္တြင္မွ မြန္ဂိုအင္ပါယာသည္ ၿပိဳကြဲ အဆံုးသတ္ခဲ႔ ရေလသည္။ 

 ဂ်န္ဂစ္ခန္

ႏွစ္ကာလသည္ အလြန္တရာ ေရွးက်ၿပီး ေရးသားမွတ္တမ္းတင္ခဲ႔ေသာ မွတ္တမ္းမွတ္ရာမ်ား ရွားပါး မႈေၾကာင္႔ ဂ်န္ဂစ္ခန္ဧ။္ ငယ္ဘ၀အေၾကာင္းရာမ်ားကို တိက်စြာ ေဖာ္ၿပရန္မွာ မ်ားစြာ ခက္ခဲလွေပသည္။ 

ဂ်န္ဂစ္ခန္ သည္ ( 11 ) ရာစု မွ ( 12 ) ရာစု အၾကား မြန္ဂိုၿမက္ခင္းၿပင္ေဒသ၌ ေရြ႕လ်ားသြားလာ ေနၾကေသာ မြန္ဂိုမ်ဳိးႏြယ္စု၀င္ လူမ်ဳိးမ်ားကို စုစည္း စည္းရံုးရ်္ အာရွ ႏွင္႔ ဥေရာပ တစ္ခြင္လံုးကို ၾကီးမားေသာ က်ဴးေက်ာ္စစ္မ်ားကို ဆင္ႏႊဲေအာင္ႏိုင္ခဲ႔သည္႔ စစ္ဘုရင္ တစ္ဦး ၿဖစ္သည္။

 ဂ်န္ဂစ္ခန္ ကို ( 1162 ) (သို႔ ) ( 1155 ) ခုႏွစ္ တြင္  ဘာခန္ ခါဒန္ ေတာင္ ရွိ အိုႏြန္ ႏွင္႔ ခါလန္ ၿမစ္အနီး ယေန႔ မြန္ဂိုလီးယားႏိုင္ငံဧ။္ ၿမိဳ႕ေတာ္ အူလန္ဘာထာ ႏွင္႔ အနည္းငယ္မွ် ကြာေ၀းေသာ ဒယ္လီဂန္ ဗူလဒြတ္ အရပ္တြင္ ေမြးဖြားခဲ႔သည္။ ဂ်န္ဂစ္ခန္ ဧ။္ ငယ္နာမည္မွာ သံလုပ္သားဟု အနက္ရေသာ တီမူဂ်င္ ၿဖစ္ေလသည္။ ထုိအမည္မွာ သူေမြးဖြားခါနီး သူ႔ ဖခင္ တိုက္ခိုက္အႏိုင္ရခဲ႔ေသာ တာတာ လူမ်ဳိးစု ေခါင္းေဆာင္ဧ။္ အမည္ကို ယူၿခင္း ၿဖစ္သည္။ 

ေရြ႕လ်ားေနထိုင္ၾကေသာ မြန္ဂိုလီးယားမွ တၿခားမ်ဳိးႏြယ္စုမ်ား နည္းတူ တီမူဂ်င္ ဧ။္ ငယ္ဘ၀သည္ လည္း ခက္ခဲ ၾကမ္းတမ္း ခဲ႔ေလသည္။ တီမူဂ်င္ ကိုးႏွစ္သားအရြယ္တြင္ မြန္ဂို တို႔ဧ။္ ရိုးရာဓေလ႔ ထံုးစံ အတိုင္း ၾကိဳတင္ေစ႔စပ္ထားမႈ အရ ေနာင္အခါတြင္ လက္ထပ္ရမည္႔ သူၿဖစ္ေသာ ဘုတ္အူဂ်င္ ဧ။္ အြန္ဂီရက္ မ်ဳိးႏြယ္စုဆီသို႔ သူ႔ဖခင္ အမိန္႔ၿဖင္႔ ပို႔ေဆာင္ၿခင္း ခံရေလသည္။ ထုိအခ်ိန္မွ စရ်္ သူသည္ လက္ထပ္ႏိုင္သည္႔ အရြယ္ၿဖစ္ေသာ အသက္ ( 12 ) ႏွစ္အရြယ္အထိ ထို မ်ဳိးႏြယ္စု မွ ဒိုင္စီခ်န္ ထံတြင္ ေနာက္လိုက္တစ္ဦး အၿဖစ္ လုိက္ပါခဲ႔ရေလသည္။ 

တီမူဂ်င္ အိမ္ၿပန္ခြင္႔ ရသည္႔အခ်ိန္တြင္ သူဧ။္ ဖခင္မွာ နယ္ေၿမခ်င္း ဆက္စပ္ရ်္ မၾကာခဏ စစ္မက္ ၿဖစ္ပြားလ်က္ရွိေသာ တာတာ တို႔ဧ။္ ထမင္းစားပြဲတြင္ အဆိပ္ခတ္ခံရကာ ေသဆံုးသြားေလသည္။ ထို႔ေၾကာင္႔ တီမူဂ်င္ သည္ လူမ်ဳိးစုေခါင္းေဆာင္ ခန္ တစ္ဦးအၿဖစ္ ေၾကၿငာရန္ ၿဖစ္လာခဲ႔ေလသည္။ သို႔ေသာ္ သူဧ။္ လူမ်ဳိးစုမ်ားက အသက္ရြယ္ငယ္လြန္းေသာ တီမူဂ်င္ ဧ။္ အုပ္ခ်ဳပ္မႈကို လက္မခံပဲ သူဧ။္ မိသားစုကိုပါ အကာကြယ္ မေပးေတာ႔ပဲ စြန္႔ပစ္ ထားၾကေလေတာ႔သည္။ 

ေနာက္ထပ္ ႏွစ္အေတာ္ၾကာသည္အထိ တီမူဂ်င္ ႏွင္႔ သူဧ။္ မိသားစုမွာ အေလ႔က်ေပါက္ေသာ သစ္သီးမ်ားကို ဆြတ္ခူး စားေသာက္ၿခင္း ၊ တီမူဂ်င္ တို႔ ညီအစ္ကို ေမာင္ႏွမ တစ္စုဧ။္ အမဲလိုက္ ၿခင္းမွ ရရွိေသာ အသားတို႔ကိုသာ ေ၀ငွ စားေသာက္ၿပီး ဆင္းရဲစြာ ရုန္းကန္ ေနထိုင္ခဲ႔ၾက ရေလ သည္။ ထိုသို႔ ေနထိုင္လာရင္း တစ္ေန႔တြင္ တီမူဂ်င္သည္ အမဲလိုက္ပြဲ တစ္ခုတြင္ သူဧ။္ အေဖတူ အေမကြဲ ညီအစ္ကို ၿဖစ္သူ ဘတ္ခ္ထာ ကို အမဲေ၀မွ်ရင္း စကားမ်ားကာ သတ္လိုက္မိေလသည္။ ထို ၿဖစ္ရပ္ေၾကာင္႔ပင္ တီမူဂ်င္ သည္ သူဧ။္ မိသားစုတြင္ မိသားစုေခါင္းေဆာင္ ၿဖစ္လာခဲ႔ေလသည္။ 

( 1182 ) တြင္ သူ႔ ဖခင္ ရွိစဥ္က မဟာမိတ္မ်ား ၿဖစ္ခဲ႔ေသာ ထရီခ်ဳိင္ရစ္ လူမ်ဳိးစုမ်ားမွ တိုက္ခိုက္ၿခင္း ခံရကာ ဖမ္းဆီးခံခဲ႔ရေလသည္။ သို႔ေသာ္ တီမူဂ်င္ ကို သနားစိတ္၀င္ခဲ႔ေသာ ( ေနာင္အခါတြင္ ဂ်န္ဂစ္ခန္ ဧ။္ စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ တစ္ဦးၿဖစ္လာခဲ႔သူ ) ေခ်းလ္ေလာင္ ဧ။္ ဖခင္က တီမူဂ်င္အား လြတ္ ေၿမာက္ေအာင္ ကူညီခဲ႔ေလသည္။ ထိုအခ်ိန္တြင္ ေနာင္အခါ ဂ်န္ဂစ္ခန္ ဧ။္ စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္မ်ား ၿဖစ္လာ ၾကမည္႔ ဂ်ာလ္မီ ႏွင္႔ ေဘာ္ရ္ခ်ဴ တို႔လည္း လာေရာက္ပူးေပါင္း လုိက္ပါၾကေလသည္။ ထို ထရီခ်ဳိင္ ရစ္  လူမ်ဳိးစု လက္ထဲမွ လြတ္ေၿမာက္ခ်ိန္မွ စတင္ကာ တီမူဂ်င္သည္ သူဧ။္ အေစာဆံုး က်ဴးေက်ာ္ စစ္မ်ားအတြက္ လိုအပ္သည္႔ လူအင္အားကို သူဧ။္ ညီအစ္ကို မ်ားကို ဗဟုိၿပဳရ်္ စုေစာင္း ခဲ႔ေလ သည္။

ထိုအခ်ိန္တြင္ မြန္လီးယား ၿမက္ခင္ၿပင္ ေဒသသည္ ၾကိဳတင္ေစ႔စပ္ လက္ထပ္ ပြဲမ်ားေၾကာင္႔ တစ္ခဏတာ မဟာမိတ္ ၿဖစ္ၾကသည္မွ လြဲရ်္ လူမ်ဳိးစုမ်ားအၾကားတြင္ စစ္ပြဲမ်ား ၊ ခုိး၀ွက္ ဓါးၿပ တိုက္ လုယက္မႈမ်ား ၊ မသမာ မႈမ်ား ႏွင္႔ အၿပန္အလွန္ လက္စားေခ် မႈမ်ားသာ စိုးမိုး ေနခဲ႔ေလ သည္။ ၄င္း အၿပင္ ေတာင္းပိုင္းရွိ တရုတ္ မင္းဆက္မ်ားဧ။္ ၿသဇာလႊမ္းမိုးရ်္ ၀င္ေရာက္စြက္ဖက္ မႈမ်ားလည္း ရွိေနၿပန္သည္။ 

တီမူဂ်င္ သည္ သူဧ။္ ဖခင္ ေစ႔စပ္ ေပးခဲ႔ေသာ အြန္ဂူရက္ မ်ဳိးႏြယ္စုမွ ဘုတ္အူဂ်င္ ကို အသက္ ( 16 ) ႏွစ္ အရြယ္တြင္ လူမ်ဳိးစုၿခင္း မဟာမိတ္ၿပဳလုပ္ရန္အတြက္ လက္ထပ္ ခဲ႔ေလသည္။ လက္ထပ္ၿပီး မၾကာမီတြင္ ဘုတ္အူဂ်င္ အား မားကစ္ လူမ်ဳိးစုမွ ဖမ္းဆီးေခၚေဆာင္သြားရာ တီမူဂ်န္က သူဧ။္ မိတ္ေဆြ ၿဖစ္ေသာ ဂ်မူကာ ( ေနာင္အခါ ၄င္းဧ။္ ၿပိဳင္ဘက္ ) ႏွင္႔ သူဧ။္ သက္ေတာ္ေစာင္႔ ၿဖစ္သူ ကာရစ္မ်ဳိးႏြယ္စုမွ အြန္ခန္ တို႔ႏွင္႔ ပူးေပါင္းကာ သြားေရာက္ ကယ္ဆယ္ ခဲ႔ေလသည္။ 

( ဆက္လက္ေဖာ္ၿပပါမည္။ ) 

အထက္ေဖာ္ၿပပါ သမိုင္းအေၾကာင္းရာမ်ားႏွင္႔ ဓါတ္ပံုမ်ားအား ၀ီကီဒီပီးယား အခမဲ႔ လြတ္လပ္ စြယ္စံုက်မ္း မွ  ကူးယူေကာက္ႏုတ္ ေဖာ္ၿပ ပါသည္။ တစ္စံုတစ္ရာ လြဲမွားမႈမ်ား ရွိပါက ကၽြႏု္ပ္ ဧ။္ ည႔ံဖ်င္းမႈသာ ၿဖစ္ၿပီး မူရင္း ေရးသားသူမ်ား ႏွင္႔ လံုး၀ သက္ဆိုင္ၿခင္း မရွိပါေၾကာင္း ..........

ေရာခ္႔ကာ